VAN LOG TOT RAPPORTAGE

Om een ononderbroken stroom van inkomende interceptiegegevens te kunnen garanderen, was het nodig dat het personeel dat daadwerkelijk de interceptie uitvoerde, de klok rond hun werk zouden doen. Ook personeel van een andere afdeling die deze gegevens real-time op bijzonderheden moest beoordelen, werd betrokken in deze volcontinu dienst. In dit 24/7 rooster (VAMON-systeem) werd het interceptiepersoneel van de afdeling Verwerving(vwv) en de registrators van de afdeling Verwerking(vwk) verdeeld over vijf ploegen. Het vwv-personeel, de militaire en burger interceptors, was specialistisch opgeleid binnen het VOC (Verbindings Opleidings Centrum) of was anderszins bekend met telegrafie en Morse, bijvoorbeeld als radio-officier aan boord van een schip of in een eerdere carrière. Deze mensen kregen dan wel eerst een aanvullende interne opleiding om vertrouwd te raken met militaire verbindingen en hun specifieke procedures. Interceptie werd gepleegd op militaire Warschaupact verbindingen achter ‘het IJzeren Gordijn’, conform de opdracht van de BLS (Bevelhebber der Land Strijdkrachten). In de ‘radiokamer’ werd een opkomende ploeg verdeeld over verschillende ‘deelgebieden’, die hun eigen taak hadden. Die ‘deelgebieden’ onderscheidden zich van elkaar door verschillende interessegebieden, zoals geografische gebieden en/of verschillende herkomst van de militaire eenheden, bijvoorbeeld: Russisch of Oost-Duits. Een ander onderscheid/deelgebied kon bijvoorbeeld een andere modulatie van het radioverkeer zijn; denk aan telefonie of telex. Zo zocht en vond men de beoogde verbindingen of volgde 24 uur per etmaal de meest belangrijke daarvan. De uitzendingen werden integraal vastgelegd in ‘het log’ (Radiologboek tgf/tlf/tx). Uitzendingen in de vorm van telefonie(tlf) of telex(tx) werden resp. met recorders en telex-apparatuur vastgelegd. Om de paar uur werd ‘de productie afgesloten’, hetgeen inhield dat tussentijds de interceptie-resultaten werden verzameld welke per verbindingsnet voorzien werden van een korte samenvatting (log A (morse) of log B/C [telefonie/autom. systemen)) en waar de strookjes met de ‘peilresultaten’ aan toegevoegd werden. Daarnaast verzamelden de interceptors zoveel mogelijk gegevens om zo snel mogelijk te komen tot de reconstructie van codesleutels die zij moesten gebruiken bij het lezen van verbindingsverkeerstabellen. Ook leverden zij zoveel mogelijk materiaal aan voor de afdeling Voorverwerking ten behoeve van hún reconstructie van codesleutels die het mogelijk maakte om radiostations sneller en makkelijker te identificeren aan de hand van hun ‘Callsigns’. En zo werd de tussenverzameling (‘productie’) opgehaald door een medewerker(registrator) van de afdeling Voorverwerking(voor-vwk). Deze, veelal dienstplichtige, registrators waren op de School Militaire Inlichtingen Dienst(SMID) opgeleid in de toepassing van het voorgeschreven (Communication Intelligence) Comint-format. De afdeling Voorverwerking was net als in de radiokamer, onderverdeeld in min of meer dezelfde ‘deelgebieden’. De opgehaalde ‘productie’ werd verdeeld over deze deelgebieden. Eventuele vertalingen van opgenomen gesprekken werden toegevoegd aan de radiologboeken. Sortering en verdeling volgde, een korte scan van de inhoud van de logs, op zoek naar belangrijke details, als deze al niet door de radiokamer gemeld waren. Bijzonderheden werden volgens richtlijnen direct gemeld aan de opdrachtgever en samenwerkende partners. Wat over bleef waren de routine handelingen: het registreren van de inhoud van de logs in het voorgeschreven Comint-format, en de invoer in de computer. Tegelijk werd, ondersteund door de interceptors, al snachts begonnen met de dagelijkse reconstructie van codesleutels t.b.v. de identificatie van radiostations. Ruwweg om de 6 uur werd er door de dienstdoende Ploegcommandant(plgcdt) van de voorvwk ‘een run gedraaid’: een print met de actuele stand van zaken van geïntercepteerde en ingevoerde gegevens. Hierin kwamen natuurlijk allerlei foutjes(vautjes) naar voren, voornamelijk foutjes van registrators door verkeerde interpretatie, tikfouten, formatfouten, etc. ‘De run’(de print en het bestand) werd hierop gecorrigeerd. Wanneer het etmaal om was, werd in de aansluitende nacht ‘run 5’ gedraaid die een compleet overzicht liet zien van het afgelopen etmaal. Dit totaalbeeld lag ‘s morgens klaar voor de dan opkomende leden van de Eindverwerking(eind-vwk) die in hun hoedanigheid van Verbindingsverkeersanalist, het afgelopen etmaal beoordeelden, eventueel corrigeerden en/of completeerden in de computer en daarnaast hun ondersteunende computerbestanden bijwerkten. Wanneer de leden gereed waren met hun evaluatie en eventuele correcties, werd aan de computers ‘run 6 aangeboden’ die er voor zorgde dat het geïntercepteerde, geregistreerde, en geëvalueerde etmaal definitief en foutloos in het ‘SINT-archief’(computerarchief) werd opgeslagen. Dit computerarchief stond o.a. ten dienste van de afdeling Onderzoek(analisten) die ook ‘lange termijn’ onderzoek deed. Inmiddels was er dan al vroeg in de ochtend, per deelgebied, een kort overleg geweest tussen leden van de eindvwk en leden van de afdeling Rapportage(Rapp) om het interceptieresultaat en eventuele bijzonderheden van het afgelopen etmaal door te spreken. Daarna hield een lid van de afdeling Rapportage voor alle leidinggevenden van de afdelingen, een ‘briefing’ over de resultaten van het afgelopen etmaal, waarna ook die afdeling over ging tot de routine van de dag. De afdeling Rapportage had o.a. tot taak om een dagelijks ‘Comintsum’(korte samenvatting en melding van verkregen verbindingsinlichtingen) samen te stellen en te rapporteren aan de opdrachtgever, de BLS. RL

In bewerking